Güneş ve başka yıldızlar enerjilerini füzyon reaksiyonlarından alıyor. Bilim insanları yıldızlarda meydana gelen yerde tepkimeyi çevre şartlarında bile oluşturmak istiyor.


Yapılan her emek, insanlığı nükleer füzyondan sonsuz ve temiz enerji üretme hayaline henüz fazla yaklaştırıyor. Bu teknolojide ilkleri başarmak tüm aktörler için kritik, haliyle rekabet dahi hayli yüksek.


Çin’in 2028’açınık kadar nükleer füzyonla enerji üretmeyi hedeflediği gündeme geldi. Ardından İngiltere, 2040 yılına kadar inşa etmeyi planladığı prototip füzyon enerji santralini kuracağı yeri açıkladı. Geçtiğimiz günlerdeyse ABD Enerji Bakanı Granholm, Ulusal Ateşleme Tesisinde benzinli ilim insanlarının füzyon ateşlemesini başardığını duyurdu. Bu makale yetişkin tek heyecanla karşılandı.


Nükleer füzyon nedir?


Füzyon enerjisi, iki hafif öğecik çekirdeğinin birleşerek henüz ağır tek nüve oluşturmasıyla meydana geliyor. Bu reaksiyon sonucunda sayı yetişkin miktarda enerji açığa çıkıyor. Tabi bunu başarabilmek hayli zor. Reaksiyonu başlatmak için sayı yüksek sıcaklık ve tazyik değerlerine ulaşmak gerek.


Nükleer fizik alanında benzinli akademisyen Prof. Dr. Niyazi Meriç, “Güneş sürekli gözümüzün önünde ve bize yerde enerjiyi sağlıyor. ‘Bu ortamı materyalizm elde edebilir miyiz?’ niteleyerek düşünülmeye başlandı. Eğer elde edilebilirse eksiksiz enerji ihtiyacımız giderilir. Bunun üzerinde tetkikat yapıldı, 60 yıldır sürme ediyor neredeyse” niteleyerek anlatıyor.


Bu çalışmaların oldukça maliyetli olduğunun altını çizen Meriç, ABD’deki emek için 3,5 milyar abd harcandığından bahsediyor. İngiltere, Rusya, Çin, Amerika… Füzyon enerjisini gerçekleştirmek için sayı ülkede icraat var. Meriç, “Dışarıdan verdikleri enerji elde ettikleri enerjiden sayı yetişkin. Dolayısıyla yerde maliyeti karşılayamıyorlar” debba.


Amerika’daki emek neden önemli?


Füzyon araştırmalarında, “tokamak, stellarator” gibi türlü sistemler kullanılıyor. ABD’dahi yapılan çalışmadaysa lazerlere dayalı tek sistem kullanıldı.


Nükleer füzyon araştırmalarının kalbinde, verilen enerjiden henüz fazlasını örtmek, yani verimlilik var. Söz konusu tecrübe yerde açıdan materyalizm tek ilk. İlk kez tek nükleer füzyonda reaksiyonu başlatmak için verilen enerjiden henüz fazla enerji üretildi.


Prof. Dr. Meriç, “Ağustos ayında verdikleri enerjinin 0,70’ini sonunda alabiliyorlardı. Aralık ayında 1,5’a yükselttiklerini söylüyorlar. Yani 2,05 megajul enerji vermişler. Bunun karşılığında 3,15 megajul enerji elde etmişler ama bunun verimli olarak çalışabilmesi için en azından verdikleri enerjinin 10 katını elde edebilmeleri gerekiyor. Yani burada alacakları sayı fazla yol var” debba.


Füzyon ve güvenlik


Füzyon ateşlemesini başardıklarını duyururken Granholm, “ilmî başarının ulusal güvenliği güçlendirdiğini” ifade etti. Peki, füzyon ve güvenlik arasında nasıl tek ilişki var?


Prof. Dr. Meriç füzyon ve öğecik bombaları arasındaki ilişkiyi şöyle açıklıyor:

“Füzyon, tek kaza olsa reaktörde hemen sönüyor. Tek başına patlama gücü yok ama mesela füzyon bombalarından bahsediyoruz.


Füzyon bombası fisyon bombasından, öğecik bombası niteleyerek bildiğimiz şeyden, sayı henüz güçlü. Atom bombasının önüne füzyon bombasını yerleştiriyorlar. Atom bombası atılınca 100 milyon santigrat basamak sıcaklığa erişiyor. Eriştiği anda önündeki füzyon bombası ortaya çıkıyor, yani harekete geçiyor ve sayı henüz güçlü şekilde bombayı patlatabiliyorsunuz. O bölgeye henüz fazla zarar veriyor. Yani orada yerde enerjiyi tek öğecik bombasından sağlıyorsunuz.”


Nükleer füzyon ve fisyon arasındaki farklar


Nükleer füzyon ve fisyon birbirinden farklı teknolojiler. Mevcut nükleer enerji santrallerinde ağır atomların parçalandığı fisyon teknolojisi kullanılıyor. İşlem sonunda ise ortaya kaynak radyoaktif atıkların sayı uzun zaman güvenle saklanması gerekiyor.


Füzyonda ise hâl farklı… Prof. Dr. Meriç şöyle anlatıyor:


“Füzyonda hiçbir atılgan yok ortada. Çekirdek birleşiyor ve helyum oluşuyor. Helyum bile kararlı tek nüve, yani radyoaktif olumsuzlama. Ortada nükleer tek atılgan yok. O yüzden tek yerde yeşil enerji. İnsanlığa sayı fazla zarar vermiyor. Bütün insanların nükleer fisyona karşı çıkmalarının sebebi arkasında bıraktığı kül. ‘Biz yerde külü ne yapacağız?’ deyola. Hiçbir tarafa atamıyorsun.


Füzyonda söylenecek sayı fazla tek şey yok. Çünkü ortada kül yok. Atılacak herhangi tek şey dahi yok. Enerjiyi elde ediyorsun, işine gelmediği zaman bile kapatıyorsun hepsi yerde kadar.”


Nükleer füzyon ne zaman gerçek olabilir?


Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör (ITER), ‘Yapay Güneş’, ‘Kompakt Füzyon Reaktörü’ gibi projeler sürüyor ama füzyonda henüz tam anlamıyla sona gelinmiş olumsuzlama.


Nükleer füzyon enerjisinin günlük kullanıma girmesi için henüz zaman olduğunun altını çizen Meriç, “Üç sene sonra bile hayatımıza girebilir, otuz sene sonra girmeyebilir dahi” debba.


Grafik: M. Furkan Terzi

Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.